Alert lijst
In contacten over eergerelateerd geweld zijn een aantal aandachtspunten waar je op bedacht moet zijn.
- Wees zorgvuldig met gegevens/transparantie: Binnen culturen waar familie eer een rol speelt kan het vrijgeven van informatie risicoverhogend zijn en directe consequenties hebben. Soms tegen je gebruikelijk beroepshouding in, is gehele transparantie ongewenst. Je kunt informatie vrij geven waardoor de familie weet heeft van eerschending(en) en het probleem doen escaleren.
- Neem risico's serieus: Totdat men het tegendeel kan onderbouwen is het raadzaam alle zorgelijke signalen serieus te nemen en te onderzoeken ( signaleringslijst en de checklist van het LEC). Het onderschatten van de problematiek is een van de grote gevaren. Handelen vanuit de familie eer is een diep gewortelde traditie wat tot (gewelddadig) gedrag kan leiden bij de betrokkenen. Het is begrijpelijk dat het soms lastig is voor hulpverleners en betrokkenen om te geloven om de impact van familie eer te bevatten, echter is dit wel de realiteit voor de cliënt in deze casus.
- Werk niet solistisch maar samen: Wanneer je het gevoel hebt dat er inderdaad iets speelt wat met familie eer bespreek de casus dan zo spoedig mogelijk intern en met de politie. Mogelijk heb je binnen je organisatie iemand die meer deskundigheid bezit op dit terrein. Deel de verantwoordelijkheid voor de casus zo veel mogelijk met je leidinggevende/inhoudelijk begeleider.
- Schakel niet zomaar familie in: Net als bij punt 1 is terughoudendheid gewenst met betrekking tot het betrekken en contact zoeken met de familie. Het is verstandig om eerst de risico’s voldoende in kaart te brengen alvorens de ouders te informeren. Binnen de jeugdhulpverlening zijn er mogelijkheden om af te wijken van vaste regels en protocollen als dit de directe veiligheid van de jeugdige vergroot, bekijk dit samen met je leidinggevende. Het opstarten van een onderzoek binnen de familie of diens omgeving kan argwaan oproepen. Probeer waar mogelijk zoveel mogelijk met de cliënt de situatie te verkennen en de eerste risico’s te analyseren of informeer bij anderen betrokkenen naar de familie en gemeenschap.
- Erken de familiehiërarchie: Mensen die leven binnen culturen waarbij familie eer een rol speelt hebben vaak te maken met strikte regels en afspraken binnen hun gemeenschap. Het is voor iedereen duidelijk wat wel en niet gewenst is qua gedrag. Vaak zijn er personen binnen een familie/ gemeenschap met zeggenschap. Creëer zicht op de familie hiërarchie en vooraanstaande personen zodat je weet wie belangrijke beslissingen kan nemen. Dit zal je later in het traject kunnen helpen.
- Houd rekening met cultuur: Respecteer voor zover als mogelijk (een goede basis kan zijn de Nederlandse wetgeving) culturele aspecten. Daar waar het “invoegen” binnen een gezin/familie/gemeenschap van belang is zal het helpend zijn als je zicht krijgt op patronen en gebruiken. Het respecteren hiervan zal het contact vergemakkelijken. Hier is tijd voor nodig alvorens te gaan helpen.
- Schakel deskundigen in: Als professional kun je een belangrijke rol spelen in de begeleiding van cliënten rondom familie eer. Enige basiskennis van de materie is daarbij wel van belang. Laat je gedurende het traject ondersteunen door mensen die deskundig zijn in het begeleiden van deze casuïstiek. Een onbedoelde misstap is mogelijk snel gemaakt en de consequenties kunnen groot zijn.
- Zorg voor een duidelijke regie: Aangezien samenwerking tussen diverse organisaties en disciplines een vereiste is voor een succesvolle aanpak is duidelijke afstemming noodzakelijk. Voer duidelijke regie, overleg en stem af en spreek af wat men wel en niet kan doen.
- Bedenk dat je vaak niet alle informatie krijgt: Culturen waar familie eer een rol speelt behoren vaak tot schaamte- en zwijgculturen. Dat houdt in dat men erg terughoudend is met het verstrekken van familiaire informatie en zeker wat betreft de problemen aan derden. Er zal dus mogelijk sprake zijn van een verborgen agenda en terughoudendheid. Het investeren in het contact en winnen van vertrouwen is dan wenselijk. Maar houdt er rekening mee dat je waarschijnlijk niet alles te weten komt.
- Wees terughoudend met een uithuisplaatsing: Neem in acht dat het weglopen/uithuisplaatsing al een eerschending op zich kan zijn. Dat dient uiteraard voorkomen te worden. Uithuisplaatsingen zijn vaak alleen effectief bij acute bedreiging van de veiligheid. Daar waar ruimte is tot bemiddeling en overleg verdient dit de voorkeur.
